ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ – Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Είμαστε στη Νεολιθική εποχή και κυκλοφορούμε κάπου μεταξύ Μακεδονίας και Θεσσαλίας, αναζητώντας εκείνα τα στοιχεία τα οποία θα μας δείξουν την τότε κοινωνική συγκρότηση του ανθρώπου. Με την Τάνια Βαλαμώτη, επίκουρη καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, συζητάμε για την καινοτομία της εποχής, χρησιμοποιούμε τη φαντασία μας για να προσεγγίσουμε συνταγές και μιλάμε για την εξημέρωση των σπόρων, των φυτών και των ζώων. Άραγε το 7.000 π.Χ. έπιναν κρασί;

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 43:48 — 40.1MB)

Βαθύ παρελθόν, εποχή του Χαλκού, με αλλαγές ως προς τα είδη κυρίως των φυτών που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι της Ελλάδας. Ελαιοδοτικά φυτά που θα μπορούσαν να αποτελούν την πρώτη ύλη για προϊόντα πολυτελείας και αρωματικά έλαια, οι φαρμακευτικές χρήσεις τους και η οπιούχος παπαρούνα. Η Τάνια Βαλαμώτη, επίκουρη καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, μας αναπτύσσει αυτά και πολλά άλλα, μας εξηγεί την επιστημονική διαδικασία συλλογής των ευρημάτων και σχολιάζει το νέο ρεύμα στην εποχή μας: την επιστροφή σε είδη που καλλιεργούσαν οι άνθρωποι κατά τα προϊστορικά χρόνια.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 44:07 — 40.4MB)

Αν το κλίμα καθοδηγεί τον άνθρωπο, η Ελλάδα διαθέτει το κλίμα. Δύο περίφημοι πολιτισμοί, ο Μινωικός και ο Μυκηναϊκός, μεγαλουργούν, εμπορεύονται αγαθά και επικοινωνούν με τους άλλους μεγάλους πολιτισμούς της αρχαιότητας. Κρήτη, το πρώτο σκαλοπάτι για να προχωρήσει ο πολιτισμός σε όλη την Ευρώπη, Κρήτη, η μητέρα του πολιτισμού. Η βάση της διατροφής, η μεσογειακή τετράδα. Τρώμε μαζί με τους Μινωίτες, σχολιάζουμε τους διατροφικούς τους συνδυασμούς, αλλά και απολαμβάνουμε τις ανώτερες γαστρονομικές τους γεύσεις. Μαζί μας η Μαρία Βλαζάκη, γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 44:20 — 40.6MB)

Επικεντρωνόμαστε στην Ηπειρωτική Ελλάδα, στο λαμπρό Μυκηναϊκό πολιτισμό. Οι άνθρωποι τρώνε κρέας, ψάρι, μαλάκια και λαχανικά, χρησιμοποιούν τριποδικές χύτρες και… σκεύη για σουβλάκι. Μήπως παράγουν ρακή, μήπως τρώνε σε εστιατόρια; Με την Μαρία Βλαζάκη, γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Υπουργείο Πολιτισμού, συζητάμε για όλα αυτά, αλλά και για το δωδεκάθεο και τις ανθρωποθυσίες, ενώ ο Νέστορας, ο βασιλιάς της Πύλου, μας κερνάει κυκεώνα.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 44:32 — 40.8MB)

Γνωρίζεις τον τόπο τρώγοντας. Έτσι σήμερα τρώμε παϊδάκια, τηγανιές με τυρί και μέλι και φυσικά πίνουμε κεκραμένο οίνο στην Κλασική Ελλάδα. Εκεί όπου ο έρωτας και το φαγητό πάνε μαζί, εκεί όπου αναπτύσσεται τεχνικό λεξιλόγιο μαγειρικής, εκεί όπου αρχίζουν να εκκολάπτονται οι πρώτοι σεφ. Η Βικτωρία Τσουκαλά, διδάκτωρ Αρχαιολογίας και εργαζόμενη στο Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού Κέντρου Ερευνών, μας αναλύει τη διατροφή του 5ου αιώνα π.Χ, καθώς και το πως το φαγητό αποτελεί αναπόσπαστο χαρακτηριστικό του πολιτισμού.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2009-2010.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 42:39 — 39.1MB)

Λάδι το πολύτιμο, στο φαγητό, την αρωματοποιία, τη γυμναστική και το εμπόριο. Το αρχαίο ελληνικό σπίτι, η προετοιμασία του φαγητού και ο τρόπος που γευμάτιζαν. Δημόσιες θυσίες για να παρέχεται κρέας στους πολίτες, γάμοι αλλά και νεκρόδειπνα, συνθέτουν την καθημερινότητα των προγόνων μας. Συνεχίζουμε να διασχίζουμε τον 5ο αιώνα  π.Χ με οδηγό τη Βικτωρία Τσουκαλά, διδάκτορα Αρχαιολογίας και εργαζόμενη στο Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού Κέντρου Ερευνών.

 Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 44:57 — 41.2MB)

Πώς διοργανώνεται άραγε ένα συμπόσιο; Θα έχει τραγήματα, αυλιτρίδες; Κότταβο θα παίξουμε; Μήπως υπάρχει κάποιος απώτερος σκοπός; Με τη Βικτωρία Τσουκαλά, διδάκτορα Αρχαιολογίας και εργαζόμενη στο Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού Κέντρου Ερευνών, συζητάμε για τα συμπόσια, τις επιρροές από τις ξένες κουζίνες, αλλά και την επίδραση του πολιτεύματος στη διατροφή. Ακόμα μιλάμε για συνταγές, σάλτσες, δίαιτες και τη χορτοφαγία στην κλασική Αθήνα.

 Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 46:19 — 42.4MB)

Με τη βιοαρχαιολόγο, Χρύσα Μπούρμπου, μπαίνουμε στη Βυζαντινή περίοδο και εξετάζουμε τη βυζαντινή καθημερινότητα. Τι αλλάζει, τι πληροφορίες παίρνουμε από τα οστά των ανθρώπων; Τι τροφή δινόταν στα βρέφη και πού οφείλεται το αξιοπερίεργο φαινόμενο της έλλειψης βιταμίνης C, σε μία χώρα με γλυκό και ήπιο κλίμα όπως είναι η Ελλάδα;

 Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 49:13 — 45.1MB)

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία απλώνεται στα πέρατα του κόσμο και επαναπροσδιορίζει τη σχέση της με τις μυρωδιές και τις γεύσεις. Η Μαρία Λεοντσίνη, ερευνήτρια στο Τμήμα Βυζαντινών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορίας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, μας μιλάει για την παράδοση της κεραμικής, τη θρησκεία και όλα όσα γνωρίζουμε για έναν πολιτισμό που… περιφρονεί κάθε καταγραφή.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 46:33 — 42.6MB)

Ποια ήταν η διατροφική συμπεριφορά των Βυζαντινών; Τι ιδιαίτερες κουζίνες και προτιμήσεις έχουν οι κάτοικοι της αχανούς αυτοκρατορίας; Η εκκλησία δίνει άραγε οδηγίες διατροφής; Πότε εμφανίζεται η «ονομασία προέλευσης» των προϊόντων; Ακόμα, τα περίτεχνα φαγητά της εποχής, οι αγαθοεργίες, τα συσσίτια και ο οξυγαλατάς. Μαζί μας, η Μαρία Λεοντσίνη, ερευνήτρια στο Τμήμα Βυζαντινών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορίας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 44:58 — 41.2MB)

Η Ελένη Αγγελομάτη – Τσουγκαράκη, ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, μας ταξιδεύει στην περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ενετικής κυριαρχίας. Πώς διοικούνται; Ποια είναι η οργάνωσή τους; Τι σημαίνει «διατροφική κρίση»; Ο ανεφοδιασμός του στρατού και των πόλεων σε τρόφιμα είναι σημαντικός, ώστε να αποφεύγονται οι εξεγέρσεις. Η αξία των ζώων, η γεωργική παραγωγή, το εμπόριο, οι εμποροπανηγύρεις, οι πραματευτάδες και  οι πλανόδιοι έμποροι συνθέτουν την εικόνα της εποχής.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 43:31 — 39.8MB)

Το τραπέζι του φτωχού και το τραπέζι του έχοντα. Η συμβίωση λαών με διαφορετικές κουλτούρες, σε μία αμοιβαία αλληλεπίδραση. Γαστρονομία, η συνήθεια του πασατέμπο και η εμφανής σφραγίδα της Δύσης στα Επτάνησα. Μαζί μας η ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ελένη Αγγελομάτη – Τσουγκαράκη.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 42:21 — 38.8MB)

Δε μπορεί κανείς όταν μιλάει για την ελληνική διατροφή να μη σταματήσει στην πολίτικη κουζίνα. Στεκόμαστε στο σταυροδρόμι του μεταξιού και των μπαχαρικών. Κωνσταντινούπολη, όπου ανατολή και δύση μπλέκονται, μια αγορά που δεν υπάρχει η λέξη «έλλειψη».  Με οδηγό την πολυγραφότατη Σούλα Μπόζη, ανοίγουμε τα τετράδια συνταγών των γυναικών της Πόλης.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 43:07 — 39.5MB)

Πολίτικη κουζίνα δεν είναι μόνο το φαγητό, είναι η όλη αστική αντίληψη των Κωνσταντινουπολιτών. Η πολυγραφότατη συγγραφέας Σούλα Μπόζη, μας περιγράφει το γιορτινό πολίτικο τραπέζι. Δοκιμάζουμε μεζέδες, φαγητά εξαίσια και πίνουμε καφέ σερβιρισμένο με γλυκό του κουταλιού και καϊμάκι. Μυρωδιές αρχαίες ανακατωμένες με νέες. Μυρωδιές από Ανατολή και Δύση, μυρωδιές από φρέσκα υλικά και καρυκεύματα.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 43:52 — 40.2MB)

Με την πολυγραφότατη Σούλα Μπόζη, συζητάμε για την πολυεθνική κοινωνία της Πόλης, ενώ το γεύμα μας συνεχίζεται με μπουρεκάκια, μύδια τηγανητά, πιλάφι με φρέσκο βούτυρο, μαγιονέζα σπιτική και πολλά, πολλά άλλα. Τι άρωμα μας μένει τελικά από τη βόλτα στην Κωνσταντινούπολη, ποια η σχέση των κατοίκων της με τη θάλασσα; Και το πιο σημαντικό… τι θα φάμε για γλυκό;

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 44:35 — 40.8MB)

Ένας τόπος που απλώνεται από τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας μέχρι πάνω στα οροπέδια. Στεκόμαστε στις μεγάλες πόλεις του Εύξεινου Πόντου και μαθαίνουμε την ιστορία των Ποντίων μέσα από το φαγητό τους. Χαψία, τανοφάι, χοσάφι και αϊράν, η απλότητα της ποντιακής κουζίνας, το μεγαλείο της. Μαζί μας η ερευνήτρια της ποντιακής λαογραφίας, Λένα Καλπίδου – Κορνάρου, απόφοιτος του Ιστορικού Αρχαιολογικού Τμήματος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και της ομάδας οργάνωσης του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου του ποντιακού ελληνισμού.

 Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 49:38 — 45.4MB)

Ξενάγηση στην κουζίνα της Σμύρνης, με την Ελένη Μπίστικα, δημοσιογράφο και την Νένα Ισμυρνόγλου, συνεργάτιδα του περιοδικού «Γαστρονόμος». Συζητάμε για την περίεργη μοναδικότητα της γεύσης της σμυρναίικης κουζίνας, την πρόσμιξη των φυλών που οδήγησε στην πρόσμιξη των γεύσεων και φυσικά για τη συνταγή και όλα τα μυστικά για τα περίφημα σμυρναίικα σουτζουκάκια.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 46:31 — 42.6MB)

Η μακρά ιστορία της ελληνικής τυροκομίας. Από τη δυσανεξία του παλαιολιθικού ανθρώπου στο γάλα, στα τυριά του Πολύφημου, τον κυκεώνα της Κίρκης και το σήμερα. Γνωρίζουμε τα εμβληματικά τυριά της Ελλάδας και τους όρους παραγωγής τους, παρέα με τον Ευάγγελο Καραμανέ, ερευνητή στο Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 46:11 — 42.3MB)

Φέτα, κατσιαμάκι, μανούρι, κατίκι Δομοκού, Σαν Μιχάλη, γραβιέρα Αγράφων και πολλά, πολλά ακόμα, εκλεκτά, ελληνικά τυριά. Ποια από αυτά είναι ΠΟΠ; Τι είναι τελικά τα προϊόντα ΠΟΠ και ποια κατοχύρωσε η Ελλάδα; Για όλα αυτά συζητάμε με τον ερευνητή του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Ευάγγελο Καραμανέ.

 Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 46:34 — 42.6MB)

Η Αντωνία Ματάλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών με αντικείμενο την Ανθρωπολογία της Διατροφής, μας μεταφέρει στο 1830, στο νεοσυσταθέν ελληνικό κράτος. Η πατάτα μπαίνει στο τραπέζι των Ελλήνων και νέα προϊόντα αλλάζουν ριζικά τη διατροφή τους. Πώς διαμορφώνεται ο τρόπος ζωής, τι συνιστά τη μεσογειακή δίαιτα και ποιο απίστευτο εύρημα ώθησε τον Άνσελ Κις να επισκεφτεί την Κρήτη;

Το επεισόδιο της σειράς ηχογραφήθηκε την περίοδο 2012-2013.

Εκπομπή: Ακούστε σε νέο παράθυρο | Κατεβάστε το (Διάρκεια: 51:48 — 47.4MB)